Bozulmuş veya değiştirilmiş gıdaların satışına ilişkin sorumluluk
29 Temmuz 2013
Perakende satış mağazlarının ağırlık ürün grubundan birisi de GIDALARDIR. Gıda ürünlerini satış/pazarlamasında ürünün insan sağlığına uygun şekilde üretilmiş olması yanından, satış zincirine uyulması, bu konuda belirlenmiş olan tüm mevzuata uygun hareket edilmesi gerekmektedir.
Özellikli bir konu da BOZULMUŞ ya da DEĞİŞTİRİLMİŞ olan gıda ürünlerini satışının yapılmasında perakende satış noktalarının sorumluluğun ne olduğunun tespit edilmesi gerekir.
Konuyla ilgili Türk Ceza Kanunun 186. Maddesi önem arzetmektedir. Zira yasa hapis cezası da öngörmektedir.
Bozulmuş veya değiştirilmiş gıda veya ilaçların ticareti
MADDE 186 – (1) Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye sokacak biçimde bozulmuş, değiştirilmiş her tür yenilecek veya içilecek şeyleri veya ilaçları satan, tedarik eden, bulunduran kimseye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve binbeşyüz güne kadar adlî para cezası verilir.
(2) Bu suçun, resmi izne dayalı olarak yürütülen bir meslek ve sanatın icrası kapsamında işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte bir oranında artırılır.
Perakende satış mağazasında satışa arzedilen ürünlerin, insan sağlığını ya da hayatını tehlikeye sokacak nitelikte olması halinde, SATIŞ YAPAN KİŞİ olarak yasal sorumluluklarına gidilebilecektir.
Türk Ceza Kanunun ilgili hükmüne 5596 sayılı VETERİNER HİZMETLERİ, BİTKİ SAĞLIĞI, GIDA VE YEM KANUNU’nun 40/1-a maddesinde de atıf yapılmaktadır.
Gıda ve yem ile ilgili yaptırımlar
MADDE 40– (1) Gıda ve yem ile ilgili yaptırımlar aşağıda belirtilmiştir:
a) İnsan tüketimine uygun olmayan gıdalar, masraftan sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılır ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir. Bu ürünleri üreten veya piyasaya arz edenler hakkında kamunun sağlığına karşı suçlar kapsamında Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulur.
5179 Gıdaların Üretimi, Tüketimi Ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun (Mülga – 5596 sayılı Yasanın 47.maddesi hükmünce yürürlükten kaldırılmıştır.)yürürlükte olduğu dönemde de Türk Ceza Kanunun aynı maddesine atıfla ceza tayini öngörülmekteydi.
Sağlığın Korunmasına İlişkin Hükümler
Sağlığın korunması
MADDE 18. – İnsan sağlığının korunması amacıyla, gıda maddelerini ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten ve/veya satan işyerleri;
a) Bakanlıkça çıkarılacak ilgili yönetmeliklerde belirtilen asgari teknik, hijyenik ve güvenlik şartlarını taşımak zorundadır.
b) Gıda kodeksine uyulmaksızın gıda maddelerini imal edemez, mübadele konusu yapamaz ve muameleye tabi tutamaz.
c) İnsan sağlığına zarar verecek muhteviyatta gıda maddeleri üretemez, içerisine zararlı bir madde katamaz, böyle bir maddenin kalıntısını bulunduramaz ve gıdaya zararlı özelliğe yol açacak herhangi bir işlem uygulayamaz
İdari yaptırımlar ve cezalar
MADDE 29.- (Değişik madde ve başlığı: 5728 – 23.1.2008 / m.542) Bu Kanuna uymayanlara uygulanacak cezai hükümler aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
ı) Bu Kanun’un 18 inci maddesinde belirtilen sağlığın korunması ile ilgili yasakları ihlal eden kişiler, Türk Ceza Kanunu‘nun “Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar” başlıklı Bölümünde yer alan hükümlere göre cezalandırılır.
Türk Ceza Yasasına göre hakkında yasal işlem yapılacak kişi yasa aykırı olarak bozulmuş ya da değiştirilmiş nitelikteki ürünün satışı yaptıran kişi olarak tüzel kişiliğin temsil ve ilzama yetkili olanlar/şirket yönetici ve/veya sahipleri olacaktır.
Zira Tüzel Kişilerin karıştığı fiilerin sorumluluğu onların sahip/yöneticilerine ait bulunmaktadır.
Ceza uygulamasında fazla yaygın uygulanmamakla birlikte Yasanın 186. Maddesinde düzenlenen hükümün gözardı edilmemesi, perakende satış mağazalarında satışa arz edilecek her ürünün, Türk Gıda Kodeksine uygun, tebliğlerdeki tüm nitelikleri haiz olmaları şartını aramak yanında, şüphe uyandıran ve/veya müşteri şikayeti gelen ürünler yönünden çok dikkatli olunması gerekecektir.
Ürün satın alması yapılırken, ürünün markası yanında, bozulmuş olup olmadığı veya değiştirilmiş ürün olup olmadığını da mutlaka kontrol edilmesi gerekecektir.
Zira yasa SATIŞ YAPAN kişilerin de sorumluluğunu düzenlemektedir.
İnsan sağlığı ve hayatının korunması konusunda aktif sorumluluk yüklenen mağaza sahiplerinin ürün kontrolleri konusunda daha da dikkatli olmaları ve en küçük şüphede ürünü satıştan kaldırmaları gerektiği değerlendirilmektedir.