2017 yılı asgari ücret, asgari geçim indirimi ve muvafakatname

Asgari Ücret

4857 sayılı İş Kanununun 39. maddesine göre; İş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile ücretlerin asgari sınırları en geç iki yılda bir belirlenir.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2017 yılında uygulanacak asgari ücreti belirledi. Buna göre İşçi kesimi ve Türk-İş’ten gelen ‘yılda bir defa olsun’ talebi dikkate alınarak tek bir asgari ücret belirledi. 2017 yılı için asgari ücret yaklaşık % 8 artışla 1.770,50 TL. olarak belirlendi.

Buna göre; 01.01.2017 tarihinden itibaren başlamak üzere 2017 yılı tamamı için tek artış yapılmış ve brüt 1.777,50 TL, Net (bekâr AGİ dahil) 1.404,07 TL. olarak gerçekleşmiştir.

Asgari Geçim İndirimi
5615 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla GVK nin mükerrer 121. maddesinde düzenlenen ve bazı harcama kalemlerinin belgelendirilmesine dayanan ücretlilerde vergi indirimine son verilerek aynı Kanunun 32. maddesinde kişilerin bir miktar gelirin vergi dışına bırakılması amacına yönelik olarak Asgari Geçim indirimi müessesesi getirilmiştir.

GVK’nin 32. maddesi hükmüne göre;

Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50’si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5,  üçüncü çocuk için %10, diğer çocuklar için % 5’idir. Gelirin kısmî döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgarî geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103 üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz.

İndirimin uygulamasında “çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dâhil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, “eş” tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder.

İndirim tutarının tespitinde mükellefin, gelirin elde edildiği tarihteki medenî hali ve aile durumu esas alınır. İndirim, yukarıdaki oranlara göre hesaplanan tutarları aşmamak kaydıyla, ücret geliri elde eden aile fertlerinden her biri için ayrı ayrı, çocuklar için eşlerden yalnızca birisinin gelirine uygulanır. Boşananlar için indirim tutarının hesabında, nafakasını sağladıkları çocuk sayısı dikkate alınır.

Asgari Geçim İndirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında belirlenen 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin (2017 yılı gelirleri için 01.01.2017 itibariyle aylık 1.777,50 TL) yıllık brüt tutarına;

– Mükellefin kendisi için % 50’si

– Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u

– Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere ilk iki çocuk için % 7,5’i

– Üçüncü çocuk için % 10’u (*)

– Diğer çocuklar için % 5’i

olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutarın, GVK nin 103. maddesinde yer alan gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranla çarpılması sonucu bulunacak indirim tutar nın 1/12’sinin aylık olarak hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi suretiyle bulunacaktır.

(*) Üçüncü çocuk için %5 olan Asgari geçim indirim oranı, 01.05.2015 tarihinde yürürlüğe giren 6645 Sayılı Kanun 8 inci maddesiyle % 10 olarak uygulanmaya başladı.

2017 YILINDA UYGULANACAK ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ

Fazla Çalışma Yaptırılacak İşçinin Onayı

4857 sayılı Kanunun 41. Maddesine göre İşçinin; Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için her yıl Ocak ayında işçinin yazılı onayının alınması gerekir. Zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için bu onay aranmaz.

Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’nin 9. maddesinde, fazla çalışma ihtiyacı olan işverenin fazla çalışma onayını her yılbaşında işçilerden yazılı olarak alması gerektiği belirtildiğinden işçilerden muvafakatname almaları gerekmektedir.

Bu onay fazla çalışma ihtiyacı olan işverence her yılbaşında işçilerden yazılı olarak alınır ve işçi özlük dosyasında saklanır.

Mehmet Fatih GELERİ /İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı