Perakende yasası neleri değiştirdi?
10 Temmuz 2015
Perakende işletmelerin açılış, faaliyet ve denetimlerine ilişkin usul ve esasları düzenleyen 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlemesi Hakkında Kanun, 29 Ocak 2015 tarih ve 29251 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Perakende ticaretin aktörleri tarafından büyük umutlarla uzun bir süre beklenen söz konusu yasa, her ne kadar içerik olarak esnaf ve sanatkâr camiasının ihtiyaçlarını tam olarak karşılamasa da, perakende ticaretin sınırlarını çizen ilk düzenleme olması nedeniyle büyük önem arz ediyor.
Yasanın bazı maddelerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların, yönetmeliklerle düzenleneceği belirtilmiş ve bu konuda dokuz aylık bir süre öngörülmüştür. Söz konusu yönetmeliklerin yürürlüğe konulması ile birlikte perakende ticaret ülkemizde yasal bir zemine ve gerçek anlamda düzene kavuşmuş olacaktır.
Hafta tatili çalışma ruhsatı harcı sorunu
6585 sayılı yasa ile hafta tatili çalışma ruhsatı alımında uygulanacak prosedür değişmiş bulunmaktadır. Söz konusu yasanın “Uygulanmayacak Hükümler” başlıklı 25. Maddesinde; “02.01.1924 tarihli ve 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanun hükümleri perakende işletmeler hakkında uygulanmaz” hükmü yer almaktadır. Aynı Kanunun 26. maddesinde ise; “Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir” hükmüne yer verilmiştir. Anılan hükümler gereğince, perakende işletmeler açısından söz konusu yenilik doğuran uygulama 29.01.2015 tarihinde Yasa’nın Resmi Gazete’de yayımlanması ile geçerlilik kazanmıştır. Dolayısıyla bu tarihten itibaren perakende işletmelerden, belediyeler hafta tatili için çalışma ruhsatı harcı talebinde bulunamayacaklardır.
Ancak Yasa’nın yürürlüğe girmesinden önce hafta tatili çalışma ruhsatı harcı, birçok perakende işletme sahibi tarafından 1 yıllık ve peşin olarak ödenmiştir. Yıllık olarak peşin ödenen bu harç bedeli, belediyelerden talep edilmesine rağmen, belediyeler ödeme yapmamaktadır. Söz konusu sorunun çözümü adına İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliği’nin vermiş olduğu 07.05.2015 tarihli görüş yazısında özetle; “2015 yılı peşin ödenen hafta tatili çalışma ruhsatı harçlarının ise, 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun yürürlüğe girdiği tarih 29.01.2015 olduğu dikkate alındığında 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 61.maddesi gereği Ocak 2015 ayı haricindekilerin iade edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir” denilmiştir.
Dolayısıyla anılan yasa hükümleri ve İçişleri Bakanlığı Hukuk Müşavirliği’nin görüş yazısına istinaden 2015 yılı hafta tatili çalışma ruhsatı harcını, 29.01.2015 tarihinden önce ilgili belediyelere 1 yıllık ve peşin olarak yatırarak mağdur olan perakende işletme sahipleri, peşin yatırmış oldukları harçları iade alabilecektir. Belediyelerin aksi uygulamaları karşısında işletme sahiplerinin yargı yoluna başvurmaları gerektiğini belirtmek gerekmektedir.
Yasanın zaman içerisinde iyileştirilmesi
Ülkemizde son yıllarda hızlı bir gelişme gösteren perakende sektöründe alışveriş merkezi, büyük mağaza ve zincir mağaza sayılarının artışı bir yandan ülke ekonomisine katkı sağlarken, bir yandan da birtakım ekonomik, sosyal ve çevresel sorunları beraberinde getirmiştir. Zira perakende sektöründe yaşanan hızlı gelişmeler, esnaf ve sanatkâr işletmeleri ile küçük ölçekli ticari işletmeler açısından pazar kaybı ve piyasada tutunma sorunlarını da gündeme getirmektedir. Bilhassa bu sorunlar minvalinde hazırlanan 6585 sayılı yasa, bahsi edilen sorunlara çare olacak mıdır? Maalesef bu soruya olumsuz cevap vermek durumundayız. Yasanın mevcut hali, sektör için umuttan öte bir katkı sağladığı düşünülemez.
Yasanın gerek ihtiva ettiği kapsamda yeni olması, gerek ileri tarihli düzenlemeleri nedeniyle sektörün talebine karşılık vermesi zaman alacaktır. Zaman alacaktır diyoruz; çünkü yasa genel kuralları belirlemiş, detayları yönetmeliklere bırakmıştır. Haliyle, ilerleyen süreçte esnaf ve sanatkârlarımızın lehine, yasanın muğlak ve eksik maddelerinin sektör baskısıyla birlikte düzenlenmesi beklenmelidir. Zira mevcut yasa perakende sektörünü tatmin etmemiştir. Perakende sektörünün gelişimi açısından, yasadaki eksikliklerin yönetmeliklerle mutlaka giderilmesi gerekmektedir.
Avukat Ramazan Aykış