7
perder
gündem
Yasanın 21’inci maddesinde Gümrük ve
Ticaret Bakanlığının koordinatörlüğünde
ilgili kurum ve kuruluşların katılımıyla
Perakendeciler Konseyinin oluşturulması
öngörüldü.
Taslakta ayrıca bürokrasiyi azaltacak
ve yeni yatırımlarda tüm izinleri tek bir
kapıya bağlayacak yeni bir uygulama yer
alıyor. Perakende Bilgi Sistemi (PERBİS)
adıyla bakanlık bünyesinde oluşturulacak
bilgi sisteminin yasa yürürlüğe girdik-
ten sonra en geç 3 yıl içinde faaliyete
geçmesi planlanıyor. Buna göre stratejik
ticari planlar, esnaf ve sanatkar işletm-
eleri ile küçük ölçekli ticari işletmeler
için bağlayıcı nitelikte olmayacak ancak
bu planlara uygun iş yeri seçiminde
bulunmayanlar hiçbir teşvik ve destekten
yararlanamayacak. Belediyeler veya il
özel idarelerinin vereceği izinle açılan ve
yalnızca bu izinle kalmayıp pek çok ku-
rum ve kuruluşa ayrı ayrı başvuruda bu-
lunmak zorunda kalan bütün perakende
işletmeler, artık bu PERBİS üzerinden
adeta tek bir kapıya başvurarak izinlerini
tek elden alacak. Basitleştirilen izin süreci
ile zaman ve maliyet kaybı önlenecek,
sektöre yatırım yapmak isteyen yerli ve
yabancı girişimciler teşvik edilmiş olacak.
PERBİS ve izinlerle ilgili madde şu
şekilde; İzin başvurusu, doğrudan veya
PERBİS üzerinden yetkili makama yapılır.
Doğrudan yapılan başvurular, aynı gün
içinde PERBİS’e işlenir. Başvurular, strate-
jik ticari plan çerçevesinde en geç üç iş
günü içinde yetkili makamca değerlendi-
rilir.
Değerlendirme sonucu uygun bulunan
başvurular, PERBİS üzerinden perakende
işletmenin açılış ve faaliyete geçiş süre-
cinde yer alan ilgili kurum ve kuruluşlara
iletilir. Bu iletimle birlikte, ilgili kurum ve
kuruluşlara da gerekli başvuru yapılmış
sayılır.
İlgili kurum ve kuruluşlar tarafından,
belirlenen standartlara uygun olarak,
perakende işletmenin açılış ve faaliyete
geçişi için gerekli olan bilgi ve belgeler
PERBİS’e işlenerek yetkili makama iletilir.
Bilgi ve belgeleri tamam olan perak-
ende işletmelere, PERBİS üzerinden izin
verilerek işyeri açma ve çalışma ruhsatı
düzenlenir.
Perakende işletmenin statüsü, türü, faali-
yet konusu ve adresinde değişiklik olması
halinde işyeri açma ve çalışma ruhsatının
yenilenmesi zorunludur.
Teşviklerin tanımıyla ilgili madde ise
şu şekilde; Bu Kanun hükümlerine göre
stratejik ticari planda belirlenen esaslar
doğrultusunda açılmayan ve/veya faali-
yette bulunmayan perakende işletmeleri,
Devlet, mahalli idareler ve diğer kamu
tüzel kişileri, kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşları ile kredi ve kefalet
kooperatifleri tarafından verilen teşvik ve
desteklerden yararlandırılamaz.
Perakende işletmelerinden stratejik ticari
planda belirlenen ticaret bölgelerinde
açılanlara ve/veya faaliyette bulunan-
lara, birinci fıkrada belirtilen teşvik ve
desteklere ilave destekler sağlanabilir.
Bu maddenin ikinci fıkrasına ilişkin usul
ve esaslar, Bakanlık tarafından verilecek
destekler için Bakanlıkça, birinci fıkrada
sayılan diğer kurum ve kuruluşlarca veri-
lecek destekler için ise Bakanlar Kurulun-
ca belirlenir.
Taslakta öne çıkan diğer konular
- İller bazında stratejik ticari planlar
hazırlanacak ve bu planlar zaman içinde
bir nevi perakende sektörünün haritası
niteliğine kavuşacak. Bu planlarda, ticar-
et bölgeler tespit edilecek, bu bölgeler
ile sokak, cadde, mahalle ve ilçe bazında
azami fayda sağlayacak perakende işlet-
melerin sayısı ve konusu belirlenecek.
Böylelikle, perakende işletmelerin kuru-
luş yeri için adeta “ücretsiz bir fizibilite
imkanı” sunulacak, bu işletmelerin yanlış
yer seçimi sebebiyle kapanmalarının
ve muhtemel kaynak israfının önüne
geçilmiş olacak.
- Esnaf ve sanatkarlar malların tedarik ve
dağıtımında organize hale gelebilecek.
Bakanlığın gözetim ve denetiminde,
esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşları
eliyle tedarik ve dağıtım şirketleri kuru-
labilecek. İlki madde şu şekilde; Esnaf ve
sanatkâr işletmelerince satışa sunulan
malların etkin bir şekilde piyasadan
temini amacıyla Bakanlıkça verilecek
izinle anonim şirket şeklinde tedarik
ve dağıtım şirketleri kurulabilecek. Bu
şirketler, 5362 sayılı Kanuna tabi meslek
kuruluşlarınca doğrudan kurulabileceği
gibi, bu kuruluşların sermayenin yüzde
ellisinden fazlasına sahip olması kaydıyla
diğer gerçek ve tüzel kişilerle müştereken
de kurulabilecek. Şirketin pay senetleri
nama yazılı olarak düzenlenecek. Şirket
esas sözleşmesinin, ortaklarının ve ortak-
lık paylarının değişikliği Bakanlık iznine
tâbi. Bakanlık, bu şirketlerin kuruluşun-
da aranacak asgari sermaye miktarını
belirlemeye, esas sözleşmelerini matbu
olarak düzenlemeye, güvenli, açık ve is-
tikrarlı bir şekilde faaliyet göstermelerine
ilişkin düzenlemeler yapmaya, mevzuata
aykırılık olduğu veya kamu menfaatinin
korunması gerektiği hallerde uyarma-
ya, her türlü tedbiri almaya, mahkeme
kararıyla yönetimine ve malvarlığına el
koymaya ve tasfiyesini istemeye yetkili.
- Üretici ve tedarikçilerin perakende
işletmelerle ilişkileri daha tanımlı hale
gelecek. Perakende işletmelerce talep
edilen prim ve bedeller kurala bağla-
nacak, üretici ve tedarikçiden temin
edilen malların talebini doğrudan etkile-
meyen prim ve bedellerin alınmasının
önüne geçilmiş olacak. Alım satım işlem-
leri nedeniyle üretici ve tedarikçilere
yapılacak ödemeler, kural olarak 60 gün
içinde gerçekleştirilecek, bu süre üretim
tarihinden itibaren 30 gün içinde bozu-
labilen gıda, temizlik ve kişisel bakım
ürünlerinde 20 günü geçemeyecek.
Perakende işletmelerin üretici ve tedar-
ikçilerden temin ederek iş yerinde kendi
ad veya markasıyla sattığı ürünlerin
ambalajında, artık üretici ve tedarikçinin
markasına tanınırlığını artıracak şekilde
yer verilecek.
Konuyla ilgili madde şu şekilde; Büyük
mağaza ve zincir mağazalar ile bayi ve
özel yetkili işletmeler; üretici veya tedar-
ikçiden yeni mağaza açılışı, tadilatı, ciro
açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli
gibi adlar altında ürün talebini doğrudan
etkilemeyen bir prim veya bedel talep
edemez.
Sözleşmede belirtilmesi ve ürün talebini
doğrudan etkilemesi kaydıyla, büyük
mağaza ve zincir mağazalar ile bayi ve
özel yetkili işletmeler, reklam, anons ve
raf tahsisi gibi hizmetlerinden dolayı
üretici veya tedarikçiden prim ya da be-
del talep edebilir. Ancak bu şekilde talep
edilecek meblağın toplamı, ilgili ürünün
o işyerinde elde edilen yıllık cirosunun
yüzde ikisini geçemez.
Üreticiler veya tedarikçiler ile perakende
işletmeler arasındaki alım satım işlem-
lerinden kaynaklı ödemelerin, sözleş-
mede öngörülen tarihte
Ali Ülker
