43
fark ediliyor. Burada soğutma sisteminin
önemi çok büyük. İzleme ve müdahale
ayrı uzmanlık gerektiren bir iş. O yüzden
bağımsız şirketler oluşturduk ve ÇözümSer
bu yüzden ayrı ekibi, ayrı araçları olan bir
şirket olarak var. Biz profesyonel bir reyon
ve profesyonel bir soğutma sisteminin üre-
timlerini yapmakla kalmıyor bu ürünlerin
profesyonel taahüdünün yapılması ve so-
rumluluğunun taşınmasını da sunuyoruz.
Garanti süresince ve garantisi bittikten
sonra müşterinin istediği kadar hizmet
verebiliyoruz.
Sistem izlememenin bir otomasyon kısmı
yani elektronik tarafı bir de yazılım kısmı
var. Bu firmaların hepsi, hem elektron-
ik hem de yazılım kısmını geliştirmiş
firmalardır. Farklı opsiyonlar sunuyorlar.
Soğutucu grubun üzerinde, soğuk odalar-
da, elektronik sistem var. Bu sistemlerden
veri topluyorsunuz. Aldığınız veriyi işleyip
bu arızaları izliyorsunuz. Bir de bunun
müdahale kısmı var. O sistemi açıp kapat-
abiliyorsunuz. Servis o noktaya gelmeden,
sorunları birikmeden çözebiliyorsunuz ya
da gerekiyorsa hemen servis müdahale
ediyor.
Akademik kurumlarla işbirliğiniz
olduğunu biliyoruz. Bunların amacı
ne?
Yıldız Teknik Üniversitesi ile ‘TransCrit-
ical CO2’ olarak adlandırılan bir sistem
geliştirdik. Amacımız kendimizi olduğu
kadar sektörü de geliştirmek. Karbon-
dioksitle çalışan Türkiye’deki ilk soğutma
sistemi. Soğutma, bir akışkanın fazlarının
değişimi sırasında, alınan ve verilen
enerjinin kullanılması veya harcanmasıdır.
Gazın fazlarının değişmesi demek, sıvının
gaza, gazın sıvıya dönüşmesi demektir.
Bunu yaptığınız akışkanın sıcaklık ve ısıları
farklı tepkiler verebiliyor. Türkiye’de genel
olarak kullanılan akışkanlar eski sistemle-
rde R22, klimalarda R134 A, yeni soğutma
sistemlerinde R404 A. Bunların hepsi
florürlü, klorürlü hidrokarbonlar. Çevreye
salındığında zararlı olan ama kapalı bir hat
içinde olduğundan çevreye kaçma ihtimali
az olan karbonlardır. Soğutma sisteminin
yapısı bu. Dünyada şu an için en güvenli
akışkan R404 A. Alternatif olarak Avru-
pa’da doğada bulunan karbondioksiti
kullanıyorlar. Karbondioksit özellikle soğuk
iklimlerde ve değişik deepfreeze uygu-
lamalarında çok yüksek verimle çalışabili-
yor. Yaklaşık yüzde 30 enerji tasarrufu
sağlıyor.
Katalan Üniversitesi ile
gerçekleştirdiğiniz çalışma nasıl?
Bu bir AB projesi. Geçtiğimiz günlerde,
bölüm başkanı ve 3 doktora öğrencisi
geldi. Konusu, karbondiokstli sistemin
optimize edilmesi. Onlar belli bir limite
getirmişler. Akışkanlar dinamiğini kulla-
narak termal hareketlerle karbondioksitli
sistemin daha verimli hale getirebilmesine
çalışıyorlar. AB’nin desteklediği, 2 yıl süre-
cek bir proje. Türkiye’den yine tecrübemiz
dolayısıyla biz varız, İspanya’dan bizim
gibi bir reyon üreticisi katılıyor. Batarya
üreticileriyle görüşüyorlar. Polonya’dan bir
batarya üreticisi firma ile İngiltere’den bir
taahhüt firması yer alıyor. Şu anda üniver-
siteden ülkemizle ilgili başka teklifler de
var. Mesela akışkanlar dinamiğiyle ilgili
kendilerinin geliştirdiği değişik yazılımlar
mevcut. O yazılımları, Türkiye hükümetin-
den destek alabilirsek eğer, burada uygu-
lamayı istiyoruz.
Sizin bir de ‘Hava Projeniz’ olduğunu
biliyorum. O da son derece ilgi çekici
bir çalışma. Ayrıntılarını paylaşır
mısınız?
Dünyada şu anda enerji tasarrufuyla
ilgili olarak geleneksel
soğutmaya alternatif
çeşitli arayışlar var.
Hava projesi dediğimiz,
dünyada tek modeli
İngiltere’de çalışan,
soğutmasını, reyonunu,
Know How’unu İngilizlerle
beraber geliştirdiğimiz
bir sistem. Temel olarak,
soğuk havayı her reyonun
kendi içinde üreterek
değil de merkezi bir dış
üniteden hava kanal-
ları yoluyla reyonlara
ulaştırılmasını içerir.
Avantajı, özelikle kış
aylarının uzun sürdüğü
yerlerde, enerji tasarrufu
sağlamasıdır. Sistem
normal bir klima santrali
gibi damperlerini açarak
soğuk havayı içine çeki-
yor ve dolaba dışarıdaki
soğuk havayı filtreden
geçirip veriyor. Soğutma sağlamak için
enerji ihtiyacı olmuyor veya minimum
ihtiyaç oluyor. Diyelim ki 30 modüllü bir
soğutma sistemimiz var. Her bir modülün
kendi içinde evaperotörü, fanı, termostatı
ve su gideri varken bir de altına bakır boru
tesisatının çekilmesi gerekiyor. Oysa bu
sistemde, tek bir hava kanalıyla dolaba ha-
vayı gönderebiliyorsunuz. Avrupa’da buna,
free cooling diyorlar. Yani bedava soğut-
ma. Fan dışında hiçbir elektrik tüketimi
yok. Fanlar, kontrollü olduğu için ihtiyaca
göre hızlanıyor, yavaşlıyor. Sistem anlatıl-
ması kolay olmakla beraber, yapılması çok
ciddi emek gerektiriyor.
Sizce market yönetimleri satın alma
yaparken bütün bu ayrıntıları biliy-
orlar mıdır?
Artık perakende sektöründekiler hem
örgütlü hem de dernekleri var. Sadece
ulusallar değil yereller de örgütleniyor. Bu
sebeple, çeşitli toplantılarda bunları yavaş
yavaş öğreniyorlar. Burada asıl misyon
soğutma firmalarına düşüyor. Peraken-
decilere yeni teknolojileri anlatmaları,
yönlendirmeleri ve bilgilendirmeleri gere-
kiyor. Örgütlenme ve birlik olarak sektörün
standartlarını yükseltme adına özverili
çalışmalar yapan arkadaşlarımız var tabi
ki. Ancak bizim sektörümüzde de rekabet
çok fazla. Sıklıkla bir araya geliyoruz,
günlük rekabete değil sektörün çıtasını
yükseltmeye yönelik vizyon sahibi pro-
jeleri tartışıyoruz ve yenilikleri sektördeki
herkesle paylaşıyoruz diyebilmeyi çok
isterdim. Ancak şu anda bunları diyemiyo-
rum. Umarım gelecek yıllarda o günleri de
görebiliriz.
perder
ekipman dünyası
