46
“Gıda güvenliğinin temeli
marketler”
Türkiye gıda güvenliği konusunda önemli adımlar atarken, organize perakendeciler
sağlıklı ve denetim altında ürünlerin pazara sunulmasında en önemli görevi üstleniyor
2013 itibariyle gıda güvenliğinde
AB’ye uyum hangi açılardan başarılı,
hangi açılardan başarısız oldu?
Yeni gıda mevzuatımız ülkemizdeki gıda
güvenliğinin gelişimi açısından çok önemli
bir adımdır. Yeni mevzuatımız sayesinde
artık gıda güvenliği konusuna dünyanın
gıda güvenliğinde ileri olan ülkeleriyle
aynı pencereden bakmaya başladık. Ancak
mevzuatta yer alan bazı önemli konuların
uygulamalarının netleşmesine yönelik
yönetmelik ve tebliğlerin yayımına ihtiyaç
bulunmaktadır. Denetimlerin sıklığının
ve içeriğinin geliştirilmesinin de önemli
bir alan olduğunu düşünüyorum. Bir diğer
önemli konu ise zoonoz(hayvanlardan
geçen) hastalıklarla mücadele için çiftlik-
ten çatala bakış açısıyla yaygın izleme ve
mücadele programlarının geliştirilmesi
konusudur.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının
gıdada tağşiş, taklit ve hile yapan işletme-
lerin şeffaflık kapsamında kamuoyuna du-
yurulması konusu önemli bir gelişmedir.
Bu duyuruların hile ve tağşişin yanı sıra
patojen mikroorganizmalar, mikotoksinler,
ağır metaller ve diğer toksik maddelerle de
ilgili olarak yapılması gerekiyor. Kayıt-
dışı ürünlerin de resmi numune alımları
sırasında alınarak uygunsuz sonuçları-
nın kamuoyu ile paylaşılması suretiyle
tüketicilerin kayıtdışı ürünlerdeki hileleri
ve riskleri görmesinin sağlanması büyük
önem taşımaktadır. Aksi taktirde tüketici-
de sanki bütün olumsuzluklar markalı ve
ambalajlı ürünlerdeymiş o halde kayıtsız
ürünleri tüketmekte bir zarar yok algısı
uyanmaktadır.
Denetimlerin daha sağlıklı olması
adına tavsiyeleriniz nedir?
Ne yazık ki organize perakendeciler orga-
nize oldukları için denetimlere daha çok
maruz kalıyorlar. Pazar tezgahları ve küçük
dükkanların organize perakende kadar
sıklıkla denetlendiklerini sanmıyorum.
Denetçiler küçük işletmelerde kendilerini
anlayabilecek insanlar bulamıyorlar, hal-
buki organize perakendecilerde konunun
uzmanı gıda mühendisi, veteriner hekim
ya da ziraat mühendisiyle muhatap
oluyorlar, eleştirileri anlaşılıyor ve gerekli
değişiklikler yapılıyor. Nedeni ne olursa
olsun bunun sonucunda haksız bir rekabet
doğuyor ve organize perakendeci organize
olmasının, kayıtlı olmasının sanki cezasını
çekiyor. Bu durumun değiştirilmesi lazım.
Gıda Güvenliği en küçük bakkal dükka-
nından ve Pazar tezgahından organize
markete kadar her yerde aynı standartta
uygulanması gereken asgari müşterektir.
Gıda güvenliği konusunda en önemli
sorunlardan biri bilgi kirliliği. Bu
konuda düşünceleriniz...
Kesinlikle doğru. Günümüzde artık bilgiye
çok kolay eriştiğimizi zannediyoruz ama
aslında yanlış bilgiye de çok kolay erişti-
ğimizi unutmamak lazım, peki yanlış ile
doğruyu nasıl ayırt edeceğiz ? Ne yazık
ki çok zor. O nedenle tüketicinin kafası
bugüne kadar olmadığı kadar karışık ve
kime güveneceğini bilmiyor. Internet
üzerinden duydukları ve dikkat çekici
yalan yanlış haberleri bir uzman edasıyla
anlatan ve kerameti kendinden menkul
kişiler kişisel görüşleriyle halk sağlığıyla
oynayarak büyük bir vebal altına giriyor-
lar ve gıda güvenliği alanında mücadele
etmemiz gereken o kadar önemli konular
varken gündemi çarpıtarak önceliklerin
değişmesine neden oluyorlar. Bu yanlış
bilgilendirme ve kafa karıştırma furyasına
üniversitelerin ve bakanlıkların bilimsel ko-
mitelerinin noktayı koyacak şekilde bir dur
demesi gerektiğine inanıyoruz.
Gıda Güvenliği’nde tedarik zincirinin
önemi ve bu konunun AB standart-
larına kavuşması için gerekenleri
sizden öğrenebilir miyiz?
Malum gıda güvenliği denince akla gelen
ilk konu “Tarladan Çatala” kavramı, yani
tedarik zinciri… Gıda Güvenliği bir zincir
ve bu zincirin gücünü en zayıf halkasının
gücü belirliyor. O nedenle zincirin tüm
halkalarının güçlendirilmesi gerekiyor.
Bu zincirin bir diğer önemli özelliği ise
izlenebilirlik. İzlenebilirlik zincirin her
halkasının kendinden önceki ve sonraki
halkayı tanıması ve tanımlaması ile ilişkili
bir kavram. Eğer zincirin tüm halkaları
kendinden bir önceki ve sonraki halkayı
tanır ve tanımlarsa o zaman sistemin
tamamı izlenebilirliğe kavuşmuş olur. Gıda
Güvenliği açısından izlenebilirlik son dere-
ce kritik bir konu. İzlenebilirlik hem gıda
güvenliği sorunlarının kök neden analizle-
rinin yapılması, hem önleyici stratejilerin
belirlenmesi ; hem de ürün toplama, geri
çağırma vb uygulamalar açısından çok
önemli bir araç. İzlenebilirlik ve ilintili ko-
nuların yeni yayınlanacak ikincil mevzuat-
larla netleştirilmesi gerekiyor.
Market zinciri yöneticilerine iletmek
istediğiniz mesajlar nelerdir?
Gıda Güvenliği konusunun her geçen gün
daha fazla sorgulanacak ve talep edilecek
bir konu olduğunun farkında olmalarını ve
hem müşterilerinin güvenliği ve sadakati,
hem de ticari başarıları için bu konuya
önem verip yatırım yapmalarını ve farklılık
yaratmalarını öneriyorum. Sattıkları
ürünlerin üretim koşullarını ve güvenilir-
liklerini yakından izleyip denetlemeliler
ve bu yaptıkları faaliyetleri müşterileriyle
paylaşarak müşterilerinin kendilerini daha
iyi tanımalarını ve güvenmelerini sağla-
malılar.
Harbiye Kongre Merkezi’nde her yıl gerçekleştirilen, yurt içi ve yurt dışından önde gelen uzmanları, bürokratları, işadamlarını ağırlayan
Gıda Güvenliği Kongresi’ni Gıda Güvenliği Derneği düzenliyor. Dernek Başkanı Samim Saner ile hem bu seneki kongreyi hem de gıda
güvenliği adına yaşanan gelişmeleri konuştuk.
perder
sivil toplum
Samim Saner
Gıda Güvenliği Derneği Başkanı
