Page 55 - Perder 45. Sayı
P. 55
53 RÖPORTAJ
En önemli sorun, yasal
düzenlemelerde yer
alan yükümlülüklerin
herkes tarafından
uygulanmaması; etkin
denetim ve yaptırımların
yokluğudur.
malzemeleri bakımından karışık olarak toplanması ve lisanslı bir ayırma tesisine ambalaj atıklarının daha verimli ve kaliteli olarak toplanabilmesi için sokak
sevk edilmesi şeklindedir. Ambalaj atığı ayırma tesisinde plastikler: PET, PE, PP, PS, toplayıcılarının sisteme entegre edilmesi, cam, kağıt-karton ve diğerleri olmak
PVC, metaller: Al, çelik, vb. olmak üzere malzemelere göre ayrılmakta ve buradan üzere üç kategoride ve “attığın kadar öde” yöntemiyle toplamaya geçilmesinin
ilgili lisanslı geri geri dönüşüm tesislerine sevk edilmektedir. gerektiği görüşündeyiz.
Geri dönüşüm için toplanan atığın kalitesini arttırmak, atığı mümkün olduğu kadar
en başta, saf olarak ayırmak ve biriktirmeyi gerektirirken, verimliliği arttırmak, Atıklar konusunda özel sektör, kamu ve STK'ların rol ve sorumlulukları
mümkün olan en fazla atığı, en kısa sürede, en düşük maliyetle toplamayı ve en az nelerdir?
fireyle ayırmayı gerektirmektedir. Bir de bütün sistemin sürdürülebilir olabilmesi Atık yönetimi konusunda tarafların rol ve sorumlulukları, yasal düzenlemelerimizi
için kesinlikle ekonomik olması büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle en uygun AB ile uyumlu hale getirme sürecinde belirlenmiştir. Örneğin, Ambalaj Atıklarının
sistem her bölgenin koşullarına göre değişebilmektedir. Kontrolü Yönetmeliği’nde belediyelerin, piyasaya sürenlerin, ambalaj üreticilerinin,
yetkilendirilmiş kuruluşların, satış noktalarının, lisanslı toplama-ayırma tesislerinin,
Avrupa ülkelerinde nasıl toplanıyor? lisanlı geri dönüşüm tesislerinin, tüketicilerin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İl
Genel olarak, Avrupa Birliği’nde ambalaj atıklarının yüksek verimlilikte toplandığı Çevre ve Şehircilik müdürlüklerinin görev, yetki ve sorumlulukları ayrıntılı olarak
ülkelerde, ambalaj atıklarının cam, kâğıt-karton ve diğerleri olmak üzere üç tanımlanmıştır. Özetle, belediyeler atıkların ayrı toplanmasıyla; piyasaya sürenler
kategoride toplandığı göze çarpmaktadır. Bu ülkelerde, tüketicilerin atıkları yönetmelikte yazılı geri kazanım hedeflerini tutturmak ve ilgili harcamaları
ayrı biriktirmesi belediyeler tarafından yaptırım uygulanmak suretiyle zorunlu karşılamakla; ambalaj üreticileri ambalajlarını “eko-tasarım” ilkelerine göre
kılınmakta; organik atık torbalarının tüketiciler tarafından ambalaj atığı torbalarına tasarlamakla; yetkilendirilmiş kuruluşlar kendilerine yükümlülüklerini devreden
göre daha yüksek bedele temin edildiği “attığın kadar öde” yöntemiyle ambalaj piyasaya sürenlerin yükümlülüklerini yerine getirmekle; satış noktaları bakanlıktan
atıklarının ayrı biriktirilmesi teşvik edilmektedir. ÇEVKO Vakfı olarak, Avrupa kod numarası almamış piyasaya sürenleri tespit ederek Bakanlığa bildirmek ve
Birliği’ne üye ülkelerin başarılı yöntem ve iyi uygulama örneklerinin aktarılmasında ürünlerini satmamakla; lisanslı toplama-ayırma tesisleri ambalaj atıklarını lisans
önemli bir platform görevi üstleniyoruz. Ekim 2015’te, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kriterleri ve usul ve esaslar doğrultusunda toplamakla, lisanslı geri dönüşüm
işbirliği ve Türkiye Belediyeler Birliği desteğiyle, Ankara’da, AB’den uzmanların tesisleri atıkları lisans kriterlerine uygun olarak geri dönüştürmekle; tüketiciler
katıldığı “Belediye Atıklarının Yönetimi; Toplamada Yöntem, Rol ve Sorumluluklar” ambalaj atıklarını ayrı biriktirmekle; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ilgili politika,
başlıklı uluslararası kongre düzenledik. usul ve esasları belirlemek, ilgili kurumları yetkilendirmekle; İl Çevre ve Şehircilik
Müdürlükleri tesislere lisans vermek, tarafları denetlemek ve yaptırım uygulamakla
Türkiye’de bu konuda sağlıklı bir işleyiş için öneriniz nedir? yükümlüdürler. Ayrıca, ilgili tüm tarafların konuyla ilgili olarak kamuoyunu
Ülkemizde sokak toplayıcılarının varlığı kurulmakta olan ayrı toplama sistemi bilinçlendirme ve eğitime katkıda bulunma sorumlulukları bulunmaktadır.
bakımından ayrı bir boyut ve zorluk getirmektedir. ÇEVKO Vakfı olarak, Türkiye’de
En önemli sorun, yasal
düzenlemelerde yer
alan yükümlülüklerin
herkes tarafından
uygulanmaması; etkin
denetim ve yaptırımların
yokluğudur.
malzemeleri bakımından karışık olarak toplanması ve lisanslı bir ayırma tesisine ambalaj atıklarının daha verimli ve kaliteli olarak toplanabilmesi için sokak
sevk edilmesi şeklindedir. Ambalaj atığı ayırma tesisinde plastikler: PET, PE, PP, PS, toplayıcılarının sisteme entegre edilmesi, cam, kağıt-karton ve diğerleri olmak
PVC, metaller: Al, çelik, vb. olmak üzere malzemelere göre ayrılmakta ve buradan üzere üç kategoride ve “attığın kadar öde” yöntemiyle toplamaya geçilmesinin
ilgili lisanslı geri geri dönüşüm tesislerine sevk edilmektedir. gerektiği görüşündeyiz.
Geri dönüşüm için toplanan atığın kalitesini arttırmak, atığı mümkün olduğu kadar
en başta, saf olarak ayırmak ve biriktirmeyi gerektirirken, verimliliği arttırmak, Atıklar konusunda özel sektör, kamu ve STK'ların rol ve sorumlulukları
mümkün olan en fazla atığı, en kısa sürede, en düşük maliyetle toplamayı ve en az nelerdir?
fireyle ayırmayı gerektirmektedir. Bir de bütün sistemin sürdürülebilir olabilmesi Atık yönetimi konusunda tarafların rol ve sorumlulukları, yasal düzenlemelerimizi
için kesinlikle ekonomik olması büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle en uygun AB ile uyumlu hale getirme sürecinde belirlenmiştir. Örneğin, Ambalaj Atıklarının
sistem her bölgenin koşullarına göre değişebilmektedir. Kontrolü Yönetmeliği’nde belediyelerin, piyasaya sürenlerin, ambalaj üreticilerinin,
yetkilendirilmiş kuruluşların, satış noktalarının, lisanslı toplama-ayırma tesislerinin,
Avrupa ülkelerinde nasıl toplanıyor? lisanlı geri dönüşüm tesislerinin, tüketicilerin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile İl
Genel olarak, Avrupa Birliği’nde ambalaj atıklarının yüksek verimlilikte toplandığı Çevre ve Şehircilik müdürlüklerinin görev, yetki ve sorumlulukları ayrıntılı olarak
ülkelerde, ambalaj atıklarının cam, kâğıt-karton ve diğerleri olmak üzere üç tanımlanmıştır. Özetle, belediyeler atıkların ayrı toplanmasıyla; piyasaya sürenler
kategoride toplandığı göze çarpmaktadır. Bu ülkelerde, tüketicilerin atıkları yönetmelikte yazılı geri kazanım hedeflerini tutturmak ve ilgili harcamaları
ayrı biriktirmesi belediyeler tarafından yaptırım uygulanmak suretiyle zorunlu karşılamakla; ambalaj üreticileri ambalajlarını “eko-tasarım” ilkelerine göre
kılınmakta; organik atık torbalarının tüketiciler tarafından ambalaj atığı torbalarına tasarlamakla; yetkilendirilmiş kuruluşlar kendilerine yükümlülüklerini devreden
göre daha yüksek bedele temin edildiği “attığın kadar öde” yöntemiyle ambalaj piyasaya sürenlerin yükümlülüklerini yerine getirmekle; satış noktaları bakanlıktan
atıklarının ayrı biriktirilmesi teşvik edilmektedir. ÇEVKO Vakfı olarak, Avrupa kod numarası almamış piyasaya sürenleri tespit ederek Bakanlığa bildirmek ve
Birliği’ne üye ülkelerin başarılı yöntem ve iyi uygulama örneklerinin aktarılmasında ürünlerini satmamakla; lisanslı toplama-ayırma tesisleri ambalaj atıklarını lisans
önemli bir platform görevi üstleniyoruz. Ekim 2015’te, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kriterleri ve usul ve esaslar doğrultusunda toplamakla, lisanslı geri dönüşüm
işbirliği ve Türkiye Belediyeler Birliği desteğiyle, Ankara’da, AB’den uzmanların tesisleri atıkları lisans kriterlerine uygun olarak geri dönüştürmekle; tüketiciler
katıldığı “Belediye Atıklarının Yönetimi; Toplamada Yöntem, Rol ve Sorumluluklar” ambalaj atıklarını ayrı biriktirmekle; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ilgili politika,
başlıklı uluslararası kongre düzenledik. usul ve esasları belirlemek, ilgili kurumları yetkilendirmekle; İl Çevre ve Şehircilik
Müdürlükleri tesislere lisans vermek, tarafları denetlemek ve yaptırım uygulamakla
Türkiye’de bu konuda sağlıklı bir işleyiş için öneriniz nedir? yükümlüdürler. Ayrıca, ilgili tüm tarafların konuyla ilgili olarak kamuoyunu
Ülkemizde sokak toplayıcılarının varlığı kurulmakta olan ayrı toplama sistemi bilinçlendirme ve eğitime katkıda bulunma sorumlulukları bulunmaktadır.
bakımından ayrı bir boyut ve zorluk getirmektedir. ÇEVKO Vakfı olarak, Türkiye’de
