34
İşe iade davası ve hukuksal
sonuçları
b) İşyeri sendika temsilciliği yapmak.
c) Mevzuattan veya sözleşmeden doğan
haklarını takip (Ek ibare: 5838 - 18.2.2009
/ m.32/4 / Yürürlük / m.33) “veya yüküm-
lülüklerini yerine getirmek” için işveren
aleyhine idari veya adli makamlara
başvurmak veya bu hususta başlatılmış
sürece katılmak.
d) Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile
yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din,
siyasi görüş ve benzeri nedenler.
e) 74 üncü maddede öngörülen ve kadın
işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu
sürelerde işe gelmemek.
f) Hastalık veya kaza nedeniyle 25 inci
maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt
bendinde öngörülen bekleme süresinde
işe geçici devamsızlık.
İşçinin altı aylık kıdemi, aynı işverenin
bir veya değişik işyerlerinde geçen süreler
birleştirilerek hesap edilir. İşverenin aynı
işkolunda birden fazla işyerinin bulunması
halinde, işyerinde çalışan işçi sayısı, bu
işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına
göre belirlenir. İşletmenin bütününü sevk
ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları
ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden
ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi
bulunan işveren vekilleri hakkında bu
madde, 19 ve 21 inci maddeler ile 25 inci
maddenin son fıkrası uygulanmaz.
Yasanın 21. Maddesine göre “işverenin
iş akdini geçerli bir neden ile” feshetme-
si, aksi halde “hukuksal sorumluluğu”
getirmiştir.
Geçersiz sebeple yapılan feshin
sonuçları
MADDE 21.- İşverence geçerli sebep göster-
ilmediği veya gösterilen sebebin geçerli
olmadığı mahkemece veya özel hakem
tarafından tespit edilerek feshin geçersi-
zliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir
ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi
başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe
başlatmaz ise, işçiye en az dört aylık ve en
çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminat
ödemekle yükümlü olur.
Mahkeme veya özel hakem feshin
geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe
başlatılmaması halinde ödenecek tazmi-
nat miktarını da belirler.
Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırıl-
madığı süre için işçiye en çok dört aya
kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer
hakları ödenir.
İşçi işe başlatılırsa, peşin olarak ödenen
bildirim süresine ait ücret ile kıdem
tazminatı, yukarıdaki fıkra hükümlerine
göre yapılacak ödemeden mahsup edilir.
İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi
verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret
peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret
tutarı ayrıca ödenir.
İşçi kesinleşen mahkeme veya özel
hakem kararının tebliğinden itibaren on
işgünü içinde işe başlamak için işverene
başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu
süre içinde başvuruda bulunmaz ise, işv-
erence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih
sayılır ve işveren sadece bunun hukuki
sonuçları ile sorumlu olur.
Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü
fıkra hükümleri sözleşmeler ile hiçbir sure-
tle değiştirilemez; aksi yönde sözleşme
hükümleri geçersizdir.
30 fazla işçi çalıştıran işyerinde 6 aylık
çalışması olan bir işçinin iş akdinin haksız
yere fesih edilmesi halinde, İş Kanunun
21. Maddesi gereğince, işçinin işe iadesi
ile birlikte bir takım ücret ve tazminat
haklarının da hüküm altına alınması söz
konusu olabilecektir.
İşçinin işe iadesi ile hüküm altına
alınabilecek olan hakları şunladır;
- İşçinin işe iadesi ile birlikte, mahkeme
kararının, fesih tarihinden kesinleşme
tarihine kadar olacak süre için 4 aylık
ücretini aşmayacak şekilde maaşının
ödenmesi sonucu doğacaktır.
- Şayet işçinin başvurusu neticesinde işe
başlatılmaması halinde, 4 aylık ücreti
yanında işçi lehine, işe başlatılmaması
halinde ödenmek üzere Mahkemece karar
verilen 4 ile 8 aylık ücreti tutarındaki
tazminatın işçiye ödenmesi söz konusu
olacaktır.
İşçiye yapılacak olan bu “ücret ödemesi-
nin” hangi tutar alacağı, bu tutara dahil
olan hak ve alacakların neler olduğu
hukuksal tartışmalara konu olan önemli
bir konudur. Sorunun diğer bir boyutu
da, işçinin işe iadesi ile birlikte, işe iade
kararının kesinleşmesi ve işçinin işe başla-
masından sonra SGK bildirgesini nasıl ve
Türk İş Hukukunda 4357 sayılı Yeni İş
Kanunun 18 ila 21. maddeleri yeni bir
düzenleme ile iş hayatında önemli değişik-
likler getirmiştir.
Feshin geçerli sebebe dayandırılması
MADDE 18.- Otuz veya daha fazla işçi
çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık
kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş
sözleşmesini fesheden işveren, işçinin
yeterliliğinden veya davranışlarından ya
da işletmenin, işyerinin veya işin ger-
eklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe
dayanmak zorundadır.(Ek cümle: 6552
- 10.9.2014 / m.2) “Yer altı işlerinde çalışan
işçilerde kıdem şartı aranmaz.”
Altı aylık kıdem hesabında bu Kanunun 66
ncı maddesindeki süreler dikkate alınır.
Özellikle aşağıdaki hususlar fesih için
geçerli bir sebep oluşturmaz:
a) Sendika üyeliği veya çalışma saatleri
dışında veya işverenin rızası ile çalışma
saatleri içinde sendikal faaliyetlere katıl-
mak.
Rıza KOÇAK
Avukat
İşe başlatılmayan işçiler için
ödenecek ücret ve tazminatlar üze-
rinden hesaplanan vergilerin beyanı
için “mahkemece iş sözleşmesinin
feshinin gerçekleştiği tarih” önem arz
etmektedir.
perder
serbest köşe
