39
oynamaya başlarsa, kendi insiyatifinde
olmayan sebeplerle küme düşme potasına
yaklaşır, strese girer. Stok yönetimi baskı
altında sakin kalmanızı sağlayan tecrübeli
ve teknik orta saha, kategori yönetimi ise
yıldız forvet demektir. Bu ikisi takımdaysa
rakipler ne kadar güçlü olursa olsun gol
atma şansınız hep vardır.
Stok yönetimi gerçekleştirmek için
öncelikle fiziki yeterliliklerin sağlanması
gerekir. Uygun ölçü ve standartlara sahip
depo, sektörün kısaca terminal diye adlan-
dırdığı aslında birbiriyle iletişim halinde
bir dizi cihazı içeren Otomatik Tanıma /
Veri Toplama (OT/VT) ekipmanları, stok ta-
kibini sağlayacak gerekli yazılım, bu fiziki
yeterliliklerin temel taşlarıdır.
Bunların ardından depo, bilgi işlem ve
satın alma süreçlerini yönetecek insan
kaynağı gereklidir. Bu insanların verimli
çalışabilecekleri ortamları oluşturmak da
fiziki yeterlilikler başlığı altına girer.
Yeterli teknoloji ve yeterli insan kaynağı-
nın bir araya getirilmesi her zaman verimli
sonuçlar doğurmaz. Sektörden pek çok
yöneticinin şikayet ettiği üzere çoğunlukla
stok yönetimini takip etmek için kullanılan
yazılımlar fazlasıyla standarttır ve firmala-
rın kendine has ihtiyaçlarına, özelliklerine
cevap vermeyebilir.
Yazılımlarla ilgili problem, çoğunlukla
yazılımı oluşturan kişinin teknoloji şirke-
tinde çalışan ve perakendeciliği bilmeyen
bir teknik eleman olmasıdır. Dolayısıyla
yazılım, perakendeciliğin doğasına aykırı
şekilde insan unsuruna bağlı anlık değiş-
kenleri dışarıda bırakır şekilde oluşturulur-
sa mekanikleşir.
Gıda perakendesi stok yönetim sistemin-
de binlerce stok kalemi bulunur. Bütün
stok kalemlerinin aynı önem derecesinde
kontrol edilmesi fiziki olarak imkansıza
yakındır. Öte yandan stok yönetiminde
takip sistemi oluşturmanın temeli zaten
çeşitli stok kalemlerinin ne derecede kont-
rol edilmeleri gerektiğini saptamak için
bunları kritikliğine veya değerlerine göre
sınıflandırmakla başlar. Bu sınıflandırma
ve sonrasında raporlama fazlasıyla karışık
olursa satın almacıların ve yöneticilerin
önlerindeki ekrandan verim alabilecekleri
bir sonuç elde etmesi imkansız hale gelir.
Bu sorunu aşmak adına, stok devir hızına
göre detaylı takip edilmesi gereken, orta
düzeyde ve alt düzeyde takip edilmesi ge-
reken ürünler sınıflandırılarak kendi içinde
katmanlar halinde çalışan yazılımlar tercih
edilir. Başarılı bir yazılımın oluşturulma
sürecinde büyük ya da küçük ölçekte
olması fark etmeden perakende şirketleri-
nin çoğunluğu, yazılım şirketleriyle birlikte
çalışarak ihtiyaçlarına göre eklemeler veya
çıkarmalar yapar.
Stok devir hızı nedir?
Stok devir hızı, stokların bir yıl içinde kaç
defa satışa dönüştüğünü göstermektedir.
Yüksek stok devir hızı, işletmenin stok
yönetimini iyi olduğunu göstermektedir.
Stok devir hızının yüksek olması işlet-
meye daha fazla kâr elde etme olanağını
sağlamaktadır. Ancak yüksek stok devir
hızı, elde çok az miktarda stok bulundurul-
duğunu ve bu nedenle müşteri taleplerine
cevap verilemediğini de gösterebilir. Bir
işletmenin stok devir hızının yavaş olması
stok bulundurma maliyetlerinin yükselme-
sine, finansman gereksiniminin artmasına,
ürünlerin satış kabiliyetlerini kaybetmele-
rine neden olabilmektedir. Stok devir hızı,
satışların yıllık maliyetinin, para birimi
cinsinden ortalama stok düzeyine oranlan-
ması ile hesaplanmaktadır.
Stok kontrolü nedir?
Stok kontrolü; stok miktar ve çeşitleri-
nin işletmelerin tedarik, üretim ve mali
imkânlarına göre en rasyonel ve ekonomik
bir şekilde belirlenmesi yöntemidir. Kısaca
stok kontrolünde temel amaç, ne eksik ne
fazla, işletmede yeterli miktarda stok hazır
bulundurularak faaliyetlerin aksatılmadan
yürütülmesidir. Bunun yanı sıra istenilen
zamanda, istenilen miktarda, istenilen
yerde, istenilen kalitede ürün ve hizmetin
sağlanabilmesi için ne zaman, ne kadar te-
darik edileceği sorularına cevap bulmaya
yardımcı olmaktadır.
Etkin bir stok yönetim sisteminin oluş-
turulması için talep tahminleri önem
taşır. Talep tahmini, üretim planlarının
hazırlanmasına, optimal stok seviyelerinin
korunmasına, malzeme tedariki ve sapma-
lar karşısında etkin önlemlerin alınmasına
doğrudan etki etmektedir. Bir işletmede
stok seviyesinin başarısı, 18 güvenilir bilgi-
nin toplanması, rasyonel stok kararlarının
alınması ve gelecekteki karlılığın doğru bir
şekilde tahmin edilmesine bağlıdır.
Optimal stok düzeyi nedir?
Stok düzeylerinin kontrolünde, işletme
yönetiminin genellikle önlemek istediği,
iki tehlikeli durum bulunmaktadır. İlkini,
satışların yitirilmesine neden olan yetersiz
düzeydeki stoklar, ikinci tehlikeli durumu
ise, gereksiz nakliye ve depo giderlerine
yol açan stoklar oluşturur. Optimal stok
düzeyi, bu iki tehlikeli durumun arasında
bir yerde bulunur. İşletme yönetimi stok
miktarlarını, stok bulundurmanın marjinal
maliyeti ile stok bulundurmak nedeniyle
beklenen marjinal faydanın eşit olduğu
noktada saptayacaktır. İşte bu nokta, opti-
mal stok bulundurma düzeyini oluşturur.
ERP’nin stok yönetimindeki
rolü nedir?
ERP, “Enterprise Resource Planning”
kelimelerinin kısaltmasıdır. Türkçeye
genel olarak Kurumsal Kaynak Planlama
olarak çevrilmektedir. ERP yazılımları, bir
işletmenin tüm fonksiyonlarını kapsayan
entegre bilgi sistemleridir. ERP yaklaşı-
mında veri, tıpkı bir üretim işletmesine
hammaddenin girip işlenerek ürün olarak
çıkması gibi, firmaya girer, değişik de-
partmanlarda işlenerek bilgiye dönüşür.
ERP yaklaşımının avantajları arasında;
bölümler arası entegrasyon ve iletişimi
arttırması, tutarlı raporlama başta gelir.
Birçok departmanın uyum içinde çalışma-
sını gerektiren stok yönetiminde, firmanın
ERP sistemine geçmiş olması önemli bir
avantajdır. Öte yandan ERP sisteminin tek
yazılım üreticisine bağımlılık ve sistem
oluştuktan sonra değişim gerçekleştir-
menin çok zor olması, ERP projelerinin
genelde kabarık bütçeli olması ve geçiş
sürecinin özellikle kurumsal yapıda sıkıntı
yaşayan firmalarda çok zorlu olması gibi
dezavantajları da vardır.
perder
dosya
