43
Uluslararası gıda taşıma kurallarına
ATP Bozulabilir Ürünlerin Uluslararası
Taşıma Sözleşmesi (The Agreement on
the International Carriage of Perishable
Food) , HACCP Kritik kontrol noktalarında
tehlike analizi (Hazard Analysis at Critical
Control Points) uygulanması gereken
yönetmeliklerdir. Taşıdığımız ürün insan
sağlığını doğrudan etkileyen ürünlerdir.
Kontrollü, kayıt altında, şeffaf, kurallara
göre taşınması. Uygun depolardan alınıp
uygun satış noktalarına iletilmesi gerek-
mektedir.
Depolama hizmetlerini doğrudan veya
dolaylı etkileyen ve gereksiz maliyetle-
rin oluşumuna neden olan eksiklikler,
hatalar ve karşılaşılan sorunlar şu şekilde
tanımlanabilir.
Yazılım ve bilgi sistemleri donanımla-
rı tasarıma, planlamaya ve planlanan
operasyonların önceden simüle edilme-
sine, modellenmesine aramaktadır. Bu
tasarımın ürün tipine, depo tipine, işlet-
me sistemine, malzeme hızına, ambalaj
cinsine ve hareket tipine uygun olmaması
hataların en çok rastlanan nedenidir.
Bilgi akışının kesintisiz yapılması, bö-
lümler arası bilgilerin kaynağından alınıp
dijital sistem üzerinden iletilmesi, bilgi-
nin otomatik işlenerek diğer bölümlerin
bilgilendirilmesi, yorumlanması, otoma-
tik analizlerin yapılması, maliyetlerin net
olarak hesaplaması, tahmin edilebilecek,
plan yapılacakları hale getirilmesi şarttır.
Başka bir deyişle, planlanan süreçlerin
beklenen hedeflere yönlendirilmesi için
bölümler arasında iletişim ağı kurulmalı
ve sinerji yaratılmalıdır.Tedarik zinciri
sürecinde tüm ilgili bölümlerin doğru-
dan birbirlerine aktardıkları bilgilerin
doğruluğu ve kaynağından bir seferde
alınması önemlidir. Bilgi birliğinin tam
olarak sağlanması için bilgi altyapısını
oluşturan MRP, ERP gibi kurumsal kaynak
yazılımları kullanılmalıdır. Bu yazılımların
maliyetlerinin yüksek olması firmalara
ucuz çözümler kullanmaya itmekte ve
sorunlar sürmektedir.
Yanlış depo binası seçimi, depo yük-
sekliği, kolon ölçüleri, elleçleme için
kullanılacak boş alanların ihmal edilmesi,
yükleme boşaltma rampalarının sayıları,
yerleri ve ölçüleri, depo içindeki aydın-
latma şekli, kapıların yerleşimi yerleri bu
hatalara örnektir. Depolarda kullanılan
raflarının yanlış seçimi de önemlidir. Kay-
naklı sabit, ayarlanamayan demir raflar,
sabit yükseklik ayarları, raflanacak olan
ürünlerin ölçülerine uyumsuzluğu, amba-
laj tipleri, depo içi hareketlerin yoğunluğu
uygun olmayan kalitede işgücü sayısını
arttıran yanlış seçimlerdir.
Depo içinde hareketi sağlayan mekanik
elleçleme ekipmanlarının, yani istif ma-
kinalarının, forkliftlerin işlevsel olmaması
sadece ucuz olsun yaklaşımı ile, fiyat baz
alınarak satın alınması da hataları etki-
lemektedir. Bakım onarım maliyetlerinin
yüksekliği, ürün hareket tipine, depolama
koşullarına uygun olmayan, işlevsellik-
ten uzak makinaların kullanılması, istif
makinalarının yetersiz veya fazla olması
nedeniyle etkin kullanılmaması iş verimi-
ni ve kalitesini etkilemektedir.
Depo hizmetlerinin özellikle emek yoğun
veya uzun hareket gerektiren operas-
yonlarda her bir ürün için, iş yapma
manuellerinin, iş etütlerinin önceden
hazırlanması şarttır. Hareket sayısı fazla,
hız gerektiren, hataya açık işlemlerin
konveyörler, ayrıştırıcılar, otomatik pa-
ketleme ve paletleme sistemleri ile, depo
otomasyon sistemleri ile sağlanması
önemlidir. Bunun yerine personel ağırlıklı
sistemlerin kullanılması verimi düşür-
mekte hatalara yol açmaktadır.
Otomasyonda en önemli unsur barkod
sistemlerinin ve stok kontrol sistemle-
rinin kullanılmasıdır. Yazılımlar stokları
on-line kontrol edebilecek şekilde temin
edilmelidir. Stok kontrolü de bu yazılım
içinde yer almalı ve etkin şekilde çalış-
ması sağlanmalıdır. Doğru stok adetle-
rinin bilinmemesi depo operasyonları
durdurmaktadırDepolarda zaman alıcı ve
hızlı yapılması gereken bir diğer işlem
de malzeme giriş ve çıkışlarıdır. Önce-
den sevk bilgilerinin alınması sayesinde
giriş çıkış operasyonlarının, kapıların,
elemanların programlanması sorunu
nözmektedir. Doğru planlama ile çalışma
saatleri içinde engeli bir iş yükünün
sağlanmaması süreçte kesintilere yol
açacaktır. Depo içinde gerek malzeme
giriş, gerek depo içi yerleşim gerekse de
çıkış işlemlerinin sözlü emirlerle değil
sistem üzerinden takip edilen hatta el ter-
minallerine otomatik düşebilen sistemler
sağlanması gerekmektedir. Sözlü iletişim
kurulması hataya neden olmakta ve süreç
aksamaktadır.
Ölçek büyüklüğüne uygun alt yapının, üst
yapının, ekipmanın, yazılımın ve rapor-
ların çıkabileceği bir çalışma ortamı ya-
ratılmalı, yapılan işler bir depo yönetim
yazılımı altına ölçülmeli, raporlanmalı ve
kıyaslanmalıdır.
Stok yönetiminin mağazada ve satın
alma bölümünde kendine has bir dizi
kriteri olduğu muhakkak. Ben bu yazıda
kendi hakim olduğum alan olan depo kıs-
mında olması gerekenlere değineceğim.
- Depolanacak ürünlerin her biri farklı
hareket hızına sahiptir. Depoda az kalan
yani yerleştirme ve toplama hareket ayısı
yüksek olan ürünler depolarda kapıya ya-
kın lokasyonda muhafaza edilir. Hareket
hızı düşük yani yerleştirme ve toplama
sayısı düşük olan ürünler kapıya uzak
noktalarda stoklanır. Hareket hızlarını
sadece yavaş, orta, hızlı olarak değil;
daha çok seviyede belirlemek envanter
yönetimini ve depo yönetimini kolaylaş-
tıracaktır.
- Depoya paletle indirilen ürünler eğer
paletle çıkacaksa giriş kapısına yakın
raflarda stoklanır. Palet ile gelip koli ile
çıkacak ürünler de, çıkışa yakın raflarda
muhafaza edilir. Koli ile gelip paletle
çıkacak ürünlerde giriş kapısına yakın
raflara yerleştirilir. Amaç depo içindeki
operasyonlarda kolaylık sağlamak ve
hızını arttırmaktır.
- Yöneticiler ve idari personel hem giriş
hem çıkış olmak üzere en çok sayıda
kapıyı görecek yerde yerleşir. Depolarda
çalışanlara anında müdahale genellikle
indirme ve bindirme alanlarında yapılır.
Kazalar da bu alanlarda meydana gelir,
bu nedenle yöneticiler bu alanları sürekli
izleyecek konumda çalışmalıdırlar.
- Kullanılmayacak olan eski palet ve
kutular kapılara uzağa, kullanılacak olan
yeni palet ve kutular elleçleme alanına
yakın yerlerde muhafaza edilir. Çalışma
hızını arttıracak, depo içinin temizliğini
mümkün kılacak olan bu konu ihmal
edilmemelidir.
- Depo işçileri çıkış ve giriş kapılarına
yakın bir mesafede beklerler. Bu sayede
iş emirlerini aldıkları zaman, işe giriş
süreleri kısalmış olur.
- Depo içindeki hareketleri planlarken
ürünlerin içeride az yol kat edecekleri
bir rota planlaması gerekmektedir. Rota
planlamasında gereksiz hareket yapıl-
maması, en kısa rotada tüm toplamanın
yapılması, aynı adrese ikiden fazla uğra-
nılmaması esastır. Çalışanların rotalarının
depo içinde kesişmemesi de sağlanma-
lıdır.
- Paketleme kararını bir kişi vermelidir.
Kontrolleri o kişiye yaptırmalıdır. Sevk
edilecek olan ürünlerin toplandığı alanlar
hatanın en çok yapıldığı alanlardır. Bu
nedenle sevk yetkisini ve sorumluluğunu
bir kişiye vermek işin hatasız yapılması
için gereklidir.
perder
dosya
